این تبادل سوخت است یا انتقال سوخت؟

تا همین جا این پیام به غربیها منتقل می‌شود که فشار آنان نه فقط در دولت خاتمی مؤثر افتاد، بلکه در احمدی نژاد هم ..

امضای بیانیه تهران درباره تبادل سوخت هسته ای بین ایران و گروه وین، واکنش های متعددی را هم در داخل و هم در خارج از کشور به دنبال داشته است. در داخل کشور انتقاداتی به رئیس جمهور بابت امضای چنین بیانیه ای وارد شده است.

به گزارش سرویس سیاسی «فردا» احمد توکلی نماینده اصول گرای مجلس در صدر این منتقدان است که معتقد است بیانیه تبادل سوخت هسته‌ای مصالح ملی را تأمین نمی‌کند. او در همین باره از رئیس جمهور خواسته تا به مجلس بیاید و در باره این بیانیه عجیب توضیح بدهد.


توکلی در گفتگویی با یک خبرگزاری نزدیک به دولت گفته است: این بیانیه ایران را یکطرفه متعهد می‌سازد که کل 1200کیلو اورانیوم 3.5 درصدی خود را از تسلط خویش خارج کند و به خاک ترکیه منتقل کرده و تحت سلطه آن کشور قرار دهد بدون آنکه طرف پرمدعای غربی هیچ تعهدی بسپارد.

ایران خودش را متعهد کرده است و با کمال تعجب قوی‌ترین اهرم خویش را برای ادامه مذاکرات از دست می‌دهد. این بیانیه که آن را بیانیه تبادل سوخت نامیده‌اند مصالح ملی ما را تأمین نمی‌کند و ان را باید بیانیه انتقال سوخت هسته‌ای ایران نامید نه تبادل سوخت.

وی در پاسخ به این سوال که آیا صدور این بیانیه نمی‌تواند بن بست فعلی را بشکند، یا قطعنامه جدید تحریم را متوقف کند این چنین پاسخ داد: این ما نبودیم که مذاکرات را متوقف کردیم. رئیس جمهور از هر فرصتی برای گشودن باب گفت و گو بهره می‌گرفته است تا حدی که بعضا مورد انتقاد هم واقع شده است. اگر قرار باشد بن بست به هر قیمت شکسته شود، چرا اساسا چندین سال برای استیفای حق مسلم ملت ایستادگی کردیم و به تولید صنعتی اورانیوم موفق شدیم؟ اگر گروه وین اورانیوم 20 درصد را نداد و شرط تحویل را توقف و تعطیلی هر نوع غنی سازی قرار داد و تهدید کرد که در غیر این صورت تحریم جدید اعمال می‌کنیم چه خواهیم کرد؟ باز هم به نقطه‌ای خواهیم رسید که حال در آن هستیم اگر با فشار ترکیه را از بازگرداندن اورانیوم ما منع کرد چه می‌کنیم؟ در آن صورت که خیلی هم محتمل است روابط دوستانه ما با یکی از همسایگان مهم ما را نیز اسیب می‌زند.

شروط مجلس برای تبادل سوخت

من نظر خودم را می‌گویم و نمایندگان خودشان باید تصمیم بگیرند. البته اصل 77 قانون اساسی چنین موافقتنامه‌هایی را پس از تصویب مجلس قابل اجرا شمرده است. دیروز یکشنبه‌ 25 اردیبهشت ماه در مجلس یک بیانیه آ‌ماده امضا شدکه جمع آوری امضاها به سه شنبه موکول شد. مضمون بیانیه این است که درباره اصل مبادله سوخت از دولت حمایت شده ولی چند شرط قائل شده است. اول آنکه مبادله با ارسال بخشی از نیاز ما توسط غربیها در اول کار و انتقال معادل آن از طرف ما صورت گیرد.

دوم این کار در چند مرحله انجام گیرد نه یکباره تا پایبندی کشورهای سلطه‌گر اتمی آزموه شود و دست ما یکباره خالی شود. سوم شرط مقدمات انجام مبادله این باشد که اولا تمام تحریم‌های گذشته متوقف شود تا محدودیت‌های مالکی، تجاری و سرمایه‌گذاری برای ایران برطرف گردد تا حق غنی سازی اورانیوم برای ایران مجددا به امضای غربیها برسد و ثالثا غربیها به تعهدشان در NPT برای ساخت نیروگاه با ایران همکاری کنند.

رئیس جمهور به مجلس توضیح دهد

فکر می‌کنم مجلس وارد ماجرا شود و این شروط را الزامی کند. البته قدم اول این است که رئیس جمهور محترم که در سیاست خارجی اهل ایستادگی و منطق است در مجلس حاضر شود و در جلسه غیرعلنی به نمایندگان ملت توضیح دهد که چرا چنین تصمیم عجیبی اتخاذ شده است. بقیه راه پس از آن باید تعیین گردد.

البته تا همین جا این پیام به غربیها منتقل می‌شود که فشار آنان نه فقط در دولت خاتمی مؤثر افتاد، بلکه در احمدی نژاد هم می‌تواند مؤثر باشد. این یک خسارت است. خدایی ناخواسته اگر این بیانیه اجرا شود، وزن ترکیه را در معادلات منطقه‌ای بالا می‌برد و وزن ما را کاهش می‌دهد و به دلیل عضویت ترکیه در ناتو اگر مناسبات ما با ترکیه آسیب ببیند از این حیث نیز ما ضرر کرده‌ایم.

بیانیه اجلاس تهران یعنی عقب نشینی کامل ایران

روزنامه جمهوری اسلامی هم در سرمقاله امروز خود با انتقاد از امضای بیانیه تهران نوشته است؛ تا قبل از اجلاس گروه 15 در تهران و اجلاس سه جانبه ترکیه، برزیل و ایران، سیاست محوری نظام جمهوری اسلامی ایران این بود که "مبادله سوخت اتمی فقط در ایران". این نکته را آقای منوچهر متکی وزیرامورخارجه کشورمان هفته گذشته برای چندمین بار مورد تأکید قرار داد و نکته‌ایست که با سیاست اعلام شده توسط رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای منطبق است. ایشان، سال گذشته تبادل سوخت با کشورهای گروه 1+5 را مشروط به سه شرط دانستند که عبارت بودند از:

1 - تبادل همزمان سوخت 20 درصد در برابر اورانیوم 5/3 درصد
2 - انجام مبادله فقط در خاک ایران
3 - تعیین میزان اورانیومی که مبادله می‌شود براساس نیاز ایران

متأسانه در بیانیه دیروز تهران، هیچیک از این سه شرط رعایت نشده و ایران پذیرفته است 1200 کیلوگرم سوخت 5/3 درصدی اورانیوم خود را قبل از آنکه چیزی تحویل بگیرد از کشور خارج نماید وظرف یکسال بعد مقدار 120 کیلوگرم سوخت 20 درصد غنی شده تحویل بگیرد. این، نه تنها رعایت شرط‌های مذکور نیست، بلکه یک عقب‌نشینی آشکار در همه زمینه‌های اعلام شده قبلی می‌باشد.


این بیانیه الزام حقوقی ندارد

روزنامه کیهان اما باوجود آنکه بیانیه مشترک ایران و ترکیه وبرزیل را دستاورد مهم می داند اما در عمل آن را قابل اجرا نمی داند و در سرمقاله امروز خود می نویسد؛ احتمال چندانی برای پذیرش مفاد بیانیه از سوی «گروه وین» (امریکا-فرانسه-روسیه و ان پی تی)وجود ندارد ولی جمهوری اسلامی ایران در هر دو حالت پذیرش یا عدم پذیرش گروه وین، برنده این میدان خواهد بود، چرا که پذیرش بیانیه به مفهوم نفی ادعاهای قبلی است و عدم پذیرش بیانیه به معنای آن خواهد بود که برنامه هسته ای ایران برای حریف فقط یک بهانه جویی بیرون از بستر فنی و حقوقی است- که هست- و حاکمیت اسلام ناب محمدی(ص) و الگو شدن آن برای سایر ملت های مسلمان کانون اصلی نگرانی و اضطراب غرب است و این، کم دستاوردی نیست.

برخلاف برداشت غلط- و یا احیاناً مغرضانه- برخی از رسانه های داخلی و خارجی، آنچه که دیروز به امضای سران سه کشور ایران و ترکیه و برزیل رسیده یک بیانیه- DECLARATION- است که به تنهایی فاقد هرگونه الزام حقوقی است و نه توافقنامه -AGREEMENT- که با الزامات و تعهدات حقوقی همراه باشد.

متن کامل بیانیه مشترک ایران،ترکیه و برزیل

1- ما بر تعهد به معاهده عدم گسترش سلاح های هسته ای و مواد مرتبط آن تاکید می کنیم و حقوق تمام اعضاء شامل جمهوری اسلامی ایران، در استفاده صلح آمیز و بدون تبعیض در تحقیق، توسعه، تولید و استفاده از انرژی هسته ای (همچنین چرخه سوخت هسته ای شامل فعالیت های غنی سازی) را یادآوری می کنیم.

2- ما اعتقاد راسخ خود را بیان می داریم که اکنون فرصتی بدست آمده است تا روندی رو به جلو در فضایی مثبت، سازنده و غیر تقابلی شروع تا به دوره ای از تعامل و همکاری رهنمون شود.

3- ما معتقدیم که تبادل سوخت هسته ای بستری برای شروع همکاری های مختلف، خصوصا همکاری های صلح آمیز هسته ای شامل ساخت نیروگاه هسته ای و راکتور های تحقیقاتی می باشد.

4- بر اساس این نکات، تبادل سوخت هسته ای حرکتی سازنده، رو به جلو و نقطه شروعی برای همکاری میان ملت ها است. چنین حرکتی باید به تعامل مثبت و همکاری در زمینه فعالیت های صلح آمیز هسته ای هدایت شود و از هرگونه تقابلی اعم از اقدامات ، رفتار و یا بیانیه های تهدید آمیزی که به حقوق و تعهدات هسته ای ایران تحت NPT لطمه می زند اجتناب گردد و همکاری هسته ای جایگزین آنها شود.

5- بر اساس موارد فوق، در راستای تسهیل همکاری هسته ای ذکر شده در بالا، جمهوری اسلامی ایران بر امانت گذاری 1200 کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده (LEU) در ترکیه موافقت می کند. این مواد LEU در مالکیت ایران در ترکیه قرار خواهد داشت. ایران و آژانس امکان نظاره گری بر نگهداری ایمن از این مواد LEU را در ترکیه دارند.

6- ایران موافقت خود را با موارد فوق به آژانس ظرف هفت روز پس ازاین بیانیه اعلام می کند.متناسب با دریافت پاسخ مثبت گروه وین (آمریکا، روسیه، فرانسه و آژانس) جزئیات بیشتر تبادل سوخت از طریق توافقنامه کتبی و ترتیبات مربوط بین ایران و گروه وین که به طور مشخص خود را متعهد به تحویل 120 کیلوگرم سوخت لازم برای راکتور تحقیقاتی تهران نموده اند، به تفصیل بیان می شود.

7- از زمانی که گروه وین تعهد خود را به شرایط و مفاد این بیانیه اعلام نماید، طرفین خود را به اجرای تعهدات موافقت نامه مندرج در بند 6 ملزم می نمایند. جمهوری اسلامی ایران پس از توافق نامه بند6، برای به امانت گذاشتن مواد با غنای کم (1200 کیلوگرم)،آمادگی خود را در طول یک ماه بیان خواهد نمود. گروه وین نیز مطابق همین توافقنامه در طول یک سال 120 کیلوگرم مواد مورد نیاز راکتور تحقیقاتی تهران را به ایران تحویل می دهد.

8- در صورتی که مفاد این بیانیه مورد توجه و احترام قرار نگیرد، ترکیه حسب درخواست ایران، LEU ایران را بدون هیچگونه شرطی و به سرعت به ایران برگشت می دهد.

9- ترکیه و برزیل از آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای تداوم گفتگوها با کشورهای 1+5 - کما فی السابق- در هر مکان از جمله در ترکیه و برزیل حول نگرانی های مشترک بر مبنای تعهدات دسته جمعی بر اساس مشترکات دو بسته پیشنهادی، استقبال می کنند.

10- ترکیه و برزیل از رویکرد سازنده جمهوری اسلامی ایران در پیگیری ایفای حقوق هسته ای کشورهای عضوNPT و پایبندی اش به این معاهده قدردانی نمودند. متقابلا ایران نیز از تلاش های سازنده کشورهای دوست ترکیه وبرزیل درایجاد فضای همکاری و حمایت از حقوق هسته ای ایران تشکر نمود.